Friday, April 19, 2013

ဘန္းစကား ( ၁ )


ကာတစ္္

ကာတစ္မွာ မႏၱေလးၿမိဳ႔ ဘီလမ္းရွိ ဘယေဆးဆိုင္တစ္ဆိုင္အမည္ၿဖစ္သည္ ။ ထိုဆိုင္မွာ စစ္မၿဖစ္မွီ ကာလကပင္ ရွိခဲ႔၍ ပိုင္ရွင၏အမည္ၿဖင္႔ ကာတစ္ေဆးတိုက္ဟု ေခၚေဝၚ၍ေဆးတိုက္အမွတ္ တံဆိပ္ မွာ ေဆးေထာင္းေသာဆုံတြင္ က်ည္ေပြ႔စိုက္ထားေသာပုံၿဖစ္ေလသည္ ။ ကာတစ္ဟူေသာ အမည္ကို ၾကားသိသူတိုင္း ဆုံတံဆိပ္ကိုလည္း တြဲလ်က္ သိၾကၿပီး ၿဖစ္ေလသည္ ။ ထို႔ေၾကာင္႔ ကာလသားမ်ားက မိန္းမပ်ဳိ၏ တင္ပဆုံကို သြယ္ဝိုက္ေသာ စကားဝွက္ၿဖင္႔ တင္စား၍ ( ဆုံ ) အစား ( ကာတစ္ ) ဟုပင္ ေခၚေဝၚ ေၿပာဆိုသုံးႏႈံန္းၾကရာမွ ထိုစကားမွာ အရပ္ရပ္သို႔ ပ်႔ံႏွံတြင္က်ယ္၍ ဘန္းစကားတစ္ရပ္ ၿဖစ္တည္လာခဲ႔သည္ ။


ခါးစိပတ္တင္သည္
ခါးစိပတ္တင္သည္ သူတစ္ပါး၏ ေက်းဇူး အေၿပာအဆို အစြပ္အစြဲ စသည္ အေၾကြးတင္က်န္သည္
သူတစ္ပါး၏ အိပ္ရာကို ၿပစ္မွားမိသည္႔ ေလ်ာ္ေၾကးေငြကို ခစိပတ္မွီ ( ခါးစိပတ္ၿမီ )
ဟု ေခၚဆိုေလသည္ ။ ထိုသေဘာကိုစြဲ၍ မိမိ၏ၿပဳမူခ်က္ တစ္စုံတစ္ရာေၾကာင္႔ သူတစ္ပါး
အေပၚတြင္ ေပးဆပ္ရန္ ၊ ေက်းဇူးတင္ရန္ ၊ ေတာင္းပန္ရန္ ၊ ေၿဖရွင္းရန္ စသည္႔ အစြန္းအစ
တာဝန္ တင္က်န္ၿခင္းကို တင္စား၍ ခစိပတ္တင္သည္ဟု ဆိုသည္ ။

ခတ္ကြင္းၿပင္သည္
ၾကိဳတင္ၿပင္ဆင္ အားယူသည္
ေလွသမၺာန္တို႔တြင္ မတ္တပ္ရပ္၍ ခတ္ရေသာတက္ၾကီးမ်ားမွာ တက္ကို တပင္တ
ပန္း ကိုင္မ,မေနရဘဲ ေဝွ႔ယမ္းယက္ခတ္ရုံအတြက္သာ စိုက္ထုတ္ရေလေအာင္ ေလွနံတြင္
တိုင္ငယ္စိုက္၍ လႈပ္ရွားသာၿပီး တပ္ရန္ ၿဖဳတ္ရန္ လြယ္ကူသည္႔ ေလ်ာ္ကြင္းၿဖင္႔ တက္ကို
လွ်ဳိသြင္းတပ္ဆင္ထားရသည္ ။ ထိုကြင္းကို ခတ္ကြင္းဟုေခၚသည္ ။ တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ခတ္
ကြင္းၿပတ္လွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ အက်ဥ္းအက်ယ္ အလိုက္မသင္႔လွ်င္ေသာ္၄င္း ၊ ခတ္
ကြင္းကို ၿပင္ဆင္ေလရာ ထိုအခါတြင္ ေလွကို မေလွာ္နိဳင္ဘဲ ရပ္ထားရသၿဖင္႔ ေလွသည္
ေရစုန္တြင္ ၿပန္၍ ေမွ်ာပါေနတတ္ေလသည္ ။ ( အခ်ဳိ႔ကား ခတ္ကြင္းအပိုေဆာင္ထားၾက
သည္ ) ထို႔ေၾကာင္႔ ခတ္ကြင္းၿပင္ရသည္ႏွင္႔ ေလွသည္ ရႊာသစ္ၾကီးအေရာက္ ေရစုန္ၿပန္၍
ေမွ်ာပါေနၿပီ ဟူေသာ အဓိပၸာယ္ႏွင္႔ ' ခတ္ကြင္းၿပင္သည္ႏွင္႔ ရြာသစ္ၾကီး ေရာက္ၿပီ " ဟု
ဆိုတတ္ၾကေလသည္ ။ ဤသည္ကိုစြဲ၍ တစ္စုံတစ္ရာ ေဆာင္ရႊက္မည္႔အေရးတြင္ မေဆာင္ရြက္ေသးဘဲ ဟန္ၿပင္အားေသြးဇီဇာခ်ဲ႔သည္ႏွင္႔ ေႏွာင္႔ေႏွးေနာက္က်န္ ေနရစ္ပုံ
ကိုလည္း ပမာၿပဳ၍ ထိုအၿပဳအမူမ်ဳိးကို " ခတ္ကြင္းၿပင္သည္ " ဟု ဆိုတတ္ၾကသည္ ။

ဂ်ပိုးထိုးသည္
ေနရာအႏွံ႔ လည္ပတ္ေမႊေႏွာက္သည္ ၊ အရာရာတြင္ စြက္ဖက္သည္
ၾကမ္းပိုးမ်ားသည္ လူ၏ကိုယ္ခႏၶာကိုယ္ကို ေနရာမေရြး ထိုးက်င္႔၍ အေသြးစုပ္ယူ
တတ္ၾကသည္႔အၿပင္ ဖ်ာ ၊ ၾကမ္း အၾကိဳအၾကားမက်န္ ဝင္ေရာက္ က်က္စားတတ္ေလ
သည္ ။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ ေနရာအႏွံ႔ဝင္ဆ႔ံကာ ၊ ေရးရာကိစၥဟူသမွ်တြင္ ပါဝင္
စြက္ဖက္၍ အခြင္႔အလမ္းရွာၾကံ ထုတ္ယူေနသူကို ဂ်ပိုးထိုးဟူ၍လည္းေကာင္း ၊ ထိုသူ၏
အၿပဳအမူကို ၾကမ္းပိုးထိုးသည္ဟူ၍လည္းေကာင္း သုံးႏႈန္းၾကသည္ ။

ဌက္စာေဆာ္
အပ်ိဳၿဖစ္သည္
မာလကာ ၊ ၾသဇာ ၊ သရက္ စေသာ သစ္သီးပင္တို႔ကို စိုက္ပ်ဳိးေသာအခါ အပင္ၾကီးရင္႔၍ ပထမဦး အသီးသီးသည္႔ႏွစ္တြင္ အသီးမ်ားၿပားစြာ မသီးေသးဘဲ ေက်းဌက္
မ်ားသိ၍ လာေရာက္စားေသာက္ရရုံ ဌက္အစာအတြက္ ႏိႈးေဆာ္ရုံသေဘာၿဖင္႔ အသီးဦး
အနည္းငယ္သီးေလ႔ရွိေလသည္ ။ ထိုသို႔ သီးပင္အရြယ္ေရာက္၍ သီးစၿပဳၿခင္းကို ဌက္စာ
ေဆာ္ၿပီဟု ဆိုစမွတ္ၿပဳၾကရာ မိန္းကေလးငယ္မ်ားသည္ အိမ္ေထာင္နိဳင္ေသာ အရြယ္သို႔
လွမ္းဝင္ဦးမည္ၿဖစ္သည္႔ ဓမၼတာေပၚစ အပ်ဳိဖ်န္းအရြယ္ ေရာက္ဝင္သည္ကို တင္စား၍
အပ်ဳိပိုင္းဝင္သည္ ၊ အပ်ဳိေဖာ္ဝင္သည္ ၊ ဌက္စာေဆာ္သည္ဟု သုံးစြဲာၾကသည္ ။
ငါးရစ္တက္သည္
ေထြးလုံးက်ိပက္သည္ ၊ ပလူးသည္ ၊ က်ီစားေရာဝင္သည္
ငါးမ်ားသည္ အခ်ိန္အခါအလိုက္ ဖို,မ မိတ္လိုက္ၾက၍ အစုလိုက္ အအုပ္လိုက္ လူးလာလုံးေထြး ကူးခတ္ၾကသည္ကို ငါးရစ္တက္သည္ဟု ဆိုသည္ ။ ထိုသေဘာကို တင္စား၍ သူႏွစ္ဦးသည္ အထူးရင္းႏွီးေရာဝင္လွ်က္ သင္႔ၿမတ္က်ီစယ္ေနေသာအခါတြင္
ခိုင္းႏိႈင္းေၿပာဆိုေလ႔ရွိသည္ ။

စက္ပုန္းခုတ္သည္
လွ်ဳိ႕ဝွက္၍ ေနာက္ကြယ္မွ တိုက္တြန္းေစ႔ေဆာ္သည္
ပင္လယ္ကူး ေလွၾကီးမ်ားတြင္ ရြက္တိုင္မ်ားကို အသုံၿပဳေသာ္လည္း စက္မ်ားပါ
တပ္ဆင္ပ္ရွိတတ္ရာ ရြက္အားေၾကာင္႔ ေရြ႔လ်ားသည္ထက္ အတြင္းတြင္ ထည္႔သြင္းထား
သည္႔ စက္က ခုတ္ေမာင္းၿခင္းေၾကာင္႔လည္း ပို၍ေရြ႔လ်ားနိဳင္သည္ ။ ထိုသို႔ အတြင္းမွ စက္
အကူအညီၿဖင္႔ လႈပ္ႏိႈး ေစ႔ေဆာ္ပုံမ်ိဳးကို တင္စား၍ အၿပင္အပမွ မၿမင္သာေစဘဲ ကြယ္ရာ
တေစာင္းမွ လွ်ဳိ႕ဝွက္၍ အားေပးေစ႔ေဆာ္ ေသြးေဆာင္ လမ္းညႊန္ တိုက္တြန္းသူမ်ားကို
စက္ပုန္းခုတ္သည္ဟုပင္ဆိုသည္ ။

စႏၵားထိလည္
လွည္႔ဖ်ားမႈဒဏ္ကို ခံရသည္ မိုက္မဲသၿဖင္႔ လွည္႔စားခံထိသည္
ပင္လယ္စပ္တြင္ တိုင္မ်ားကို စိုက္ေထာင္ကာ တက္ေရတြင္ဝင္လာေသာ ငါးမ်ား
သည္ လမ္းၿပင္က်ယ္ရာမွ ေနာက္ဆုံး က်ဥ္းရာသို႔ မိ၍ မထြက္ေၿပးနိဳင္ေတာ႔ဘဲ ပိုက္ၿဖင္႔
ေဖာ္ယူနိဳင္ေအာင္ စီရင္ထားေသာ ငါးဖမ္းကိရီယာ အေဆာက္အအုံတစ္မ်ဳိးကို စႏၵားဟု
ေခၚေလသည္ ။ ထိုသို႔ေသာ စႏၵားသို႔ ငါးမ်ားဝင္မိသည္႔အလား သူတစ္ဦး၏ လွည္႔ၿဖားမႈထဲ
သို႔ မသိနားမလည္ဘဲ ၿငိကပ္ဝင္ေရာက္ၿခင္းကို တင္စား၍ စႏၵားထိသည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္ ။

ဆလာမီ
အပိုသက္သက္ေပးရေသာေငြ
ဟိႏၵီစကား ၿဖစ္သည္ ။ အိမ္ဌားရာတြင္လည္းေကာင္း ၊ ကုန္ပစၥည္းလဲလွယ္ ဝက္ယူရာတြင္လည္းေကာင္း ၊ သီးၿခားေငြပိုက္ို အေဆာင္းေပးရေလသည္ ။ ထိုေငြသည္
တင္ၾကိဳခုႏွိမ္ရန္ေပးေသာ စေပၚေငြမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ အက်ိဳးအခြင္႔ရေစရန္အတြက္ အလြတ္
သက္သက္ ေပးလိုက္ရေသာေငြၿဖစ္၍ ၿပန္၍ရပိုင္ခြင္႔ မရွိေတာ႔ေပ ။ ( ထိုေငြကို အေပ်ာက္
ေငြဟုလည္း ေခၚသည္ ) အိမ္ရွားပါးလြန္းေသာကာလ ၊ ကုန္ပစၥည္းရွားပါးလြန္းေသာ
ကာလတို႔တြင္ အခြင္႔အေရးကို အၿပိဳင္ရယူသူ ေပါမ်ားသည္႔အေလ်ာက္ အလြတ္လဘ္လာ
ဘသဖြယ္ ၿဖည္႔ေဆာင္းေပးအပ္ရေသာ ဆလာမီေငြႏႈန္းမွာလည္း ၾကီးၿမင္႔လာတတ္သည္
။ အခြင္႔အေရး ရယူလိုသူမ်ားမွာ ေတာင္းေသာေငြပိုကို ေပးၾကရသည္ ။ ( ထိုစနစ္သည္
စစ္ၿပီးကာလမွ ေပၚလာ၍ ဥပေဒအရမူကား ပိတ္ပင္ထားသည္ ။ )

ေဇာ္ဆြဲသည္
ထိပ္တန္းက်သည္ ၊ ထူးခၽြန္သည္
ရုပ္ေသးရုပ္မ်ားအနက္ ေဇာ္ရုပ္ကို ၾကိဳးဆြဲကၿပရသူတြင္ အရည္အခ်င္းအထူးလို
သည္ ။ ခုန္ပ်ံ ကၽြမ္းထိုး၍ အမ်ိဳးမ်ဳိးကၿပရသည္ၿဖစ္ရာ ၾကိဳးဆြဲအလြန္ေကာင္းသူ ၊ ေတာ္သူ
မွသာ ေဇာ္ရုပ္ကို ဆြဲရေလသည္ ။ ထို႔ေၾကာင္႔ ေဇာ္ဆြဲရသူဆိုလွ်င္ ထိပ္တန္း ထူးခၽြန္သူဟူ
ေသာ သေဘာေရာက္ၿပီးၿဖစ္၍ မည္သည္႔အရာတြင္မဆို ထူးခၽြန္သူကို ေဇာ္ဆြဲသည္ဟု
ဆိုၾကသည္ ။

ေစ်းဆစ္သည္
အကဲစမ္း၍ ဆိုင္းင႔ံသည္
ေစ်းေရာင္းဝယ္ရာတြင္ ေရာင္းသူကဆိုေသာေစ်းသည္ ဝယ္သင္႔သည္ထက္ ပိုမို
မ်ားၿပားသည္ဟု အထင္ရွိေသာအခါ ဝယ္သူက ေလ်ာ႔ေပါ႔ရန္ ေစ်းဆစ္ေလ႔ရွိသည္ ။ ရုတ္
တရက္ ဝယ္ယူၿခင္းမၿပဳဘဲ အလဲအလွယ္ အေလ်ာ႔အတင္း ေရာင္းသူဝယ္သူ အေပးအယူ
ၿပဳၾကေလသည္ ။ ထို႔ေနာက္မွ တကယ္အေရာင္းအဝယ္ၿဖစ္သည္ ။ ၄င္းကိုစြဲ၍ တစ္စုံတစ္
ရာကို တစ္ၾကိမ္တည္း ေခာေမာစြာ ေပးကမ္းၿခင္း ၊ လိုက္ေလ်ာၿခင္း ၊ ေဆာင္ရြက္ၿခင္း မရွိ
ဘဲ အခြင္႔တစ္စုံတစ္ရာကို ငဲ႔ေမွ်ာ္ဆိုင္းတြေနေသာအခါ ေစ်းဆစ္သည္ဟူ၍ တင္စားသုံး
ႏႈန္းၾကသည္ ။

ညိဳၿမလုပ္သည္
ဟန္လုပ္သည္ ၊ အမႈေဆာင္သည္ ၊ မူသည္
တစ္စုံတစ္ရာကို ႏွစ္သက္ေသာ္လည္း ရွက္ရြ႕ံစႏိုးႏွင္႔ ကၠုေၿႏၵခ်ဳပ္တည္း ဟန္ေဆာင္
ေနၿပီးမွ ႏွစ္သက္ဟန္ကို မသိမသာၿပၿခင္း ၊ မႏွစ္သက္ဟန္ကဲ႔သို႔ ၿပဳၿပီးမွ ႏွစ္သက္ေၾကာင္း
ကိုလည္း မၿပဘဲမေနနိဳင္ဘဲ အတြင္းစိတ္အမွန္ကိုသာ သိေစၿခင္း စေသာ အၿပဳအမူမ်ိဳး
ၿပဳမူသည္ကို တင္စား၍ ဆိုသည္ ။ မူသည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္ ။ ေရွးအခါက အၿငိမ္႔မင္း
သမီးတစ္ဦး၏ ဟန္အမူအရာကိုစြဲ၍ တင္စားေခၚမွတ္သည္ ဆို၏ ။ ( ထိုမင္းသမီးမွာ ယူနီ
ဗာစီတီ ၿမသန္းၾကည္ ၿဖစ္သည္ဟု မွတ္ရဖူးသည္ ။ )

ဋီကာခ်ဲ႕သည္
အက်ယ္ခ်ဲ႕သည္ ကဲပိုၿဖည္႔ေလာင္းသည္
ပိဋကတ္ပါဠိေတာ္မ်ား၏ အနက္အဓိပၸာယ္ကို အက်ယ္ သိရွိ သင္႔ရာႏိႈက္ ပညာရွင္
ရဟႏၱာအရွင္ၿမတ္တို႔က အ႒ကထာက်မ္းမ်ားၿဖင္႔ ဖြင္႔ၿပၾကသည္ ။ ထိုအ႒ကထာတို႔ကို တစ္ဖန္ ပညာရွင္တို႔က ထပ္မံဖြင္႔ခ်ဲ႕ၾကၿပန္ေသာ က်မ္းကို ဋီကာက်မ္းဟူ၍ ေခၚသည္ ။
ထိုသို႔ ဋီကာခ်ဲ႕သည္ကို အစြဲၿပဳ၍ တစ္စုံတစ္ရာတြင္ အက်ယ္ခ်ဲ႕ထြင္ ေဖာ္ၿပေၿပာဆို ရွင္း
လင္းၿခင္းတို႔ကို တင္စား၍ သုံးႏႈန္းသည္ ။

http://naingminooo.blogspot.com/2013/04/blog-post_13.html

1 comment:

  1. ကိုကိုေ႐ cherry fish ဆိုတာဘာလဲ

    ReplyDelete